Krzyki, popychanie, siłowanie się i szarpanie to typowe skutki uboczne zabawy dziecięcej. Naturalnie nie można przy tym uniknąć tego, by zostały porwane ubrania, powstawały siniaki. Z reguły żywotność i rękoczyny wśród rówieśników są raczej wyrazem radości życia. Dlatego liczne pozorne przejawy agresji u dzieci okazują się impulsywnie uzewnętrznianą ciekawością. Czasem gwałtowne bójki często nie mają złośliwego charakteru, przypominają raczej sportowe potyczki. Mierzona jest tutaj siła własnego ciała na przeciwniku, przekonania się, kto jest silniejszy. Wszystkie te dziecięce starcia rozgrywają się również między rodzeństwem. W wielu przypadkach konflikt, już po paru minutach, sam się rozwiązuje i dzieci bawią się dalej. Jeśli jednak dojdzie do rękoczynów, nie można wykluczyć także zranień, dlatego nie można bezczynnie przypatrywać się z boku. Wielu rodziców źle ocenia sytuację. Młodsze rodzeństwo prowokuje często starsze, a później krzyczy i woła o pomoc. Dorośli często przywołują do porządku starsze rodzeństwo, niezależnie od tego, czy mają rację, czy jej nie mają. Stopniowo u takiego dziecka, rodzi się uczucie, że są wszystkiemu winni. Jest to frustracja, która pociąga za sobą kolejne awantury.
Agresywności sprzyja także przeświadczenie o niekaralności. Dziecko sądzi nieraz, że nikt nie dowie się o jego agresywnym zachowaniu i nie obawia się grożącej za nie kary. Przeświadczenie o niekaralności bywa następstwem pobłażliwego traktowania przez rodziców agresywnego zachowania u dziecka, bronienia przed słusznymi oskarżeniami osób poszkodowanych.
Zachowania agresywne i ich motywacja uzależnione są od występujących w środowisku modeli agresywnego zachowania się oraz stosowanych w nim metod wychowawczych, hamujących poczynania agresywne lub je pobudzające. Poszczególne zachowania utrwalają się, gdy są nagradzane, słabną zaś i zanikają pod wpływem kary. Dziecko przebywające z osobą agresywną, przyjmuje od niego pewne wzorce postępowania. Modelem agresywnego zachowania bywają najczęściej osoby z najbliższego otoczenia np. rodzice, rodzeństwo, koledzy. Jednak często są to postacie w utworach literackich, w filmach kinowych czy telewizyjnych. Dzieci identyfikują się z osobami, które podziwiają, lub których zachowanie wywołuje niepokój, strach, złość lub inne negatywne reakcje uczuciowe.
W celu niwelowania zachowań agresywnych należy uwrażliwiać dzieci na uczucia innych ludzi, oraz uczyć nieagresywnych strategii rozwiązywania problemów. Niekiedy wystarczy zmienić metody wychowawcze, pamiętać o konsekwencji w działaniu i jasnych dla dzieci regułach postępowania w przypadku zachowań agresywnych.
Źródło: opracowanie Moniki Gaj.
