W analizie edukacyjnych wartości odpowiedzi dorosłego na pytania dziecięce, niezbędne są choćby podstawowe informacje o funkcjach, jakie pełnią same pytania.
Pytania, które stawiają dzieci w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, są świadectwem ich aktywności poznawczej i określonego poziomu rozwoju umysłowego. Odgrywają również ważną rolę w procesie interakcji między mówcą a słuchaczem. Spontanicznie stawiane pytanie ma jeden ogólny cel - nawiązanie kontaktu z partnerem, o tyle efektywnego o ile wywoła odpowiedź. Żadne pytanie nie powinno pozostać bez odpowiedzi.
W odpowiedziach jest ważna nie tylko treść, ale i forma wypowiedzi, sposób jej sformułowania. Dorosły dobrze odgrywa swą rolę wówczas, gdy poprzez serię pytań i odpowiedzi powstaje interesująca nie tylko dla dziecka rozmowa. Ważne, by była interesująca nie tylko dla dziecka, a dzieje się tak wówczas, gdy dorosły angażuje się w tok myślenia dziecka, jego sposobów percepcji otoczenia i uczestnictwo w dialogu. Odpowiadając na pytania, należy kierować się nie tylko intencją w nich zawartą, ale też przestrzegać zasad decydujących o efektywnym porozumieniu.
Oto one:
- zasada ilości: tyle informacji, ile oczekuje rozmówca,
- zasada jakości: treść i forma wypowiedzi dostosowana do poziomu rozwoju i wiedzy rozmówcy,
- zasada odpowiedniości: wypowiedź wyłącznie na temat, który zainicjował rozmówca,
- zasada sposobu: sformułowania precyzyjne i jednoznaczne.
Obok ogólnych wymagań stawianych odpowiedziom, aby poszerzały wiedzę i rozwijały myślenie dziecka, można podać szczegółowe wskazówki podnoszące ich wartość edukacyjną:
• Słuchaj uważnie, o co pyta cię dziecko,
• Nie odpowiadaj, zanim dziecko nie skończy mówić,
• Bądź aktywnym uczestnikiem dialogu, nie zapominając, że to dziecko nim kieruje,
• Pamiętaj o przestrzeganiu zasad porozumienia:
- odpowiedź ma mieć tylko tyle informacji, ile w tym momencie oczekuje dziecko,
- formułuj odpowiedzi, odwołując się do strefy najbliższego rozwoju dziecka,
- odczytuj intencje zawarte w pytaniu i odpowiadaj tylko na temat,
• Pamiętaj, że to nie ty kończysz rozmowę, nie przerywaj jej bez konieczności.
• Okazuj szacunek dziecku- jego wiedzy i niewiedzy, sposobowi, w jaki myśli i rozumuje.
• Wspieraj w nim postawę badacza poszukującego rozwiązań. Wtedy dziecko maksymalnie skorzysta z procesu okolicznościowego uczenia, jaki tworzą serie pytań i odpowiedzi, wzbogaci wiedzę o sobie, innych ludziach i świecie.
Każda rozmowa z dzieckiem, każda udzielona mu odpowiedź zaprocentuje w przyszłości. Dziecko – nastolatek przyjdzie do rodzica z każdym problemem wierząc, że uzyska pomoc, a nie będzie szukało wskazówek u rówieśników.
Źródło: http://www.chomikuj.pl/
